آمبولیزاسیون شریان رحمی (Uterine artery embolization) – آموزش حین ترخیص
آمبولیزاسیون شریان رحمی (UAE/Uterine artery embolization) روشی است برای درمان فیبرومهای رحمی (Uterine fibroids) بدون نیاز به جراحی. فیبرومها تومورهای غیرسرطانی (خوشخیم) هستند که در رحم (زهدان) ایجاد میشوند. این مطلب به شما توضیح میدهد که پس از انجام این روش، چگونه باید از خود مراقبت کنید.
زمانی که در بیمارستان بودید
شما تحت عمل آمبولیزاسیون شریان رحمی (UAE) قرار گرفتید. این روش برای درمان فیبرومها از طریق رادیولوژی مداخلهای انجام میشود و نیاز به جراحی ندارد. در طول این روش، منبع خونرسانی فیبرومها مسدود شد تا باعث کوچک شدن آنها گردد. این فرایند حدود ۱ تا ۳ ساعت طول کشید.
به شما داروی آرامبخش و بیحسی موضعی (Anesthetic) داده شد. رادیولوژیست مداخلهای (Interventional radiologist) برشی به طول حدود ¼ اینچ (۰٫۶۴ سانتیمتر) در ناحیه کشاله ران ایجاد کرد. سپس کاتتر (Catheter)، یعنی لولهای باریک، از طریق شریان فمورال (Femoral artery) در بالای پا وارد شد. پزشک کاتتر را تا شریان رحمی (Uterine artery) هدایت کرد که خون را به رحم میرساند.
در ادامه، ذرات کوچک پلاستیکی یا ژلاتینی به درون رگهایی که خون را به فیبرومها میبرند تزریق شد. این ذرات جریان خون به فیبرومها را مسدود میکنند. در نبود این خونرسانی، بافت فیبرومها دچار مرگ سلولی شده و به مرور کوچک میشوند.
آنچه باید در منزل انتظار داشته باشید
ممکن است تا حدود یک هفته پس از انجام روش دچار تب خفیف و برخی علائم دیگر شوید. وجود کبودی خفیف در محل ورود کاتتر طبیعی است. همچنین ممکن است دردهای کرامپی (گرفتگی) متوسط تا شدید تا ۱ تا ۲ هفته پس از عمل داشته باشید. پزشک شما داروی مسکن (Pain medicine) تجویز خواهد کرد.
بیشتر زنان پیش از بازگشت به کار، به ۱ تا ۲ هفته زمان برای بهبودی پس از آمبولیزاسیون نیاز دارند. حدود ۲ تا ۳ ماه طول میکشد تا فیبرومها به اندازهای کوچک شوند که علائم کاهش یابند و چرخه قاعدگی به حالت طبیعی بازگردد. روند کوچک شدن فیبرومها ممکن است تا یک سال ادامه داشته باشد.
مراقبت از خود
هنگام بازگشت به خانه، کارها را بهآرامی انجام دهید.
- بهآرامی حرکت کنید و در روزهای نخست فقط برای مدتهای کوتاه بایستید یا قدم بزنید.
- از انجام فعالیتهای سنگین مانند کارهای خانه، باغبانی یا بلند کردن کودکان حداقل بهمدت ۲ روز خودداری کنید. معمولاً پس از ۱ هفته میتوانید به فعالیتهای سبک روزمره بازگردید.
- از پزشک خود بپرسید که چه زمانی میتوانید رابطهٔ جنسی داشته باشید؛ معمولاً حدود یک ماه بعد مجاز است.
- تا ۲۴ ساعت پس از بازگشت به منزل، رانندگی نکنید.
- برای درد لگن میتوانید از کمپرس گرم یا پَد حرارتی استفاده کنید.
- داروی مسکن خود را دقیقاً طبق دستور پزشک مصرف کنید.
- مطمئن شوید که نوار بهداشتی کافی در منزل دارید و از پزشک بپرسید تا چه مدت باید از تامپون یا دوش واژینال پرهیز کنید.
میتوانید پس از بازگشت به خانه، رژیم غذایی طبیعی و سالم خود را از سر بگیرید.
- روزانه ۸ تا ۱۰ لیوان (۲ تا ۲٫۵ لیتر) آب یا آبمیوهٔ بدون شکر بنوشید.
- در زمان خونریزی، غذاهای حاوی آهن زیاد مصرف کنید.
- فیبر بالا بخورید تا از یبوست جلوگیری شود، زیرا بیتحرکی و داروهای مسکن میتوانند باعث یبوست شوند.
استحمام
میتوانید پس از بازگشت به خانه دوش بگیرید.
- تا ۵ روز از حمام وان، نشستن در جکوزی یا شنا کردن خودداری کنید.
پیگیری
با پزشک خود برای برنامهریزی سونوگرافی لگن و معاینات توصیهشده هماهنگ کنید.
مواردی که باید به پزشک اطلاع دهید
در صورت بروز هر یک از موارد زیر، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید:
- درد شدید که با داروهای تجویزشده کنترل نمیشود.
- تب بالاتر از ۳۸٫۳° سانتیگراد (۱۰۱° فارنهایت).
- حالت تهوع یا استفراغ.
- خونریزی از محل ورود کاتتر.
- درد غیرمعمول در محل ورود کاتتر یا در پای مربوطه.
- تغییر رنگ یا دمای هر یک از پاها.
Resources/منابع
Dolan MS, Hill C, Valea FA. Benign gynecologic lesions: vulva, vagina, cervix, uterus, oviduct, ovary, ultrasound imaging of pelvic structures. In: Gershenson DM, Lentz GM, Valea FA, Lobo RA, eds. Comprehensive Gynecology. 8th ed. Philadelphia, PA: Elsevier; 2022: chap 18.
Moss JG, Yadavali RP, Kasthuri RS. Vascular genitourinary tract interventions. In: Adam A, Dixon AK, Gillard JH, Schaefer-Prokop CM, eds. Grainger & Allison’s Diagnostic Radiology. 7th ed. Philadelphia, PA: Elsevier; 2021: chap 84.
Spies JB. Uterine fibroid embolization. In: Mauro MA, Murphy KPJ, Thomson KR, Venbrux AC, Morgan RA, eds. Image-Guided Interventions. 3rd ed. Philadelphia, PA: Elsevier; 2021: chap 43.
MedlinePlus: Public health information platform provided by the National Library of Medicine (NLM) and is part of the National Institutes of Health (NIH).
این مطلب با سردبیری دکتر اکبر نیکپژوه، متخصص پزشکی پیشگیری و اجتماعی، استاد دانشگاه علوم پزشکی برای استفاده در وبسایت بیمارستان تهیه شده است.
لطفاً به یاد داشته باشید که پزشکی و سلامت همواره دانشی رو به کمال است. ضمن استفاده از مطالب علمی این بسته آموزشی، توصیههای سلامتی و درمانی ویژه خودتان را از پزشکان معالجتان دریافت کنید.
سلب مسئولیت: مطالب ارائهشده صرفاً جهت اطلاعرسانی و افزایش آگاهی عمومی تهیه شده و جایگزین توصیهها و دستورات پزشکی فردی نبوده و لازم است در هر مورد از دستورات پزشک معالج پیروی کرد و با پزشک معالج مشورت نمود.
تندرستی و سلامتی کامل شما آرزوی ماست.
